Tuần hoàn hóa – chìa khóa giúp dệt may Việt Nam chinh phục thị trường EU

Sáng 14/10/2025, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố (ITPC) phối hợp cùng Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) tổ chức hội thảo “Tuần hoàn hoá ngành dệt may — Lộ trình hợp tác giữa châu Âu và Việt Nam hướng đến thời trang bền vững”. Sự kiện nhằm nâng cao nhận thức về tiêu chuẩn xanh và yêu cầu xuất khẩu của Liên minh châu Âu (EU), đồng thời cung cấp công cụ và chiến lược thực tiễn để doanh nghiệp dệt may Việt Nam chuyển đổi sang mô hình bền vững. Hơn 60 đại diện doanh nghiệp và cơ quan báo chí tham dự.

Hướng tới lộ trình hợp tác bền vững

Phát biểu khai mạc, bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc ITPC, khẳng định hội thảo là bước đi cụ thể tiếp nối tinh thần hợp tác bền vững giữa Việt Nam và EU trong các lĩnh vực nông nghiệp, thương mại và bảo vệ môi trường. Trong bối cảnh quy định môi trường và chuẩn mực ESG ngày càng quan trọng, sự kiện tạo sân chơi để các bên cùng thảo luận, xây dựng lộ trình chung nhằm chuyển thách thức thành cơ hội phát triển.

Hiện nay, các doanh nghiệp dệt may tại TP.HCM đang đối mặt với thách thức chung của quốc gia, nổi bật là phụ thuộc lớn vào nguyên phụ liệu nhập khẩu. Kim ngạch nhập khẩu trong 9 tháng đầu năm 2025 đạt 16 tỷ USD, trong đó vải chiếm 11 tỷ USD — một điểm nghẽn cần tháo gỡ để tận dụng tối đa các FTA. Bên cạnh đó, Hiệp hội Logistics TP.HCM cho biết chi phí logistics ở mức cao, khiến giá thành tăng và làm giảm sức cạnh tranh, ngay cả khi đơn hàng vẫn dồi dào.

Để hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm thời trang bền vững và đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của thị trường EU, cộng đồng doanh nghiệp tại TP.HCM được khuyến nghị đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và tự động hóa; thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong thiết kế và sản xuất; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; và tăng cường kết nối chuỗi cung ứng xanh.

Cơ hội từ EU — nhưng cũng nhiều yêu cầu mới

Tại hội thảo, bà Đỗ Thị Hồng Duyên, Phó Chủ tịch Tiểu ban Tăng trưởng Xanh (GGSC) thuộc EuroCham, nhấn mạnh EU là một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của ngành dệt may Việt Nam. Hiệp định EVFTA tạo điều kiện giảm thuế, tăng khả năng tiếp cận thị trường và củng cố năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam tại châu Âu. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu dệt may toàn ngành đạt 44 tỷ USD, tăng khoảng 11% so với năm trước; riêng thị trường EU đạt 4,1 tỷ euro.

Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội là chuỗi các yêu cầu và tiêu chuẩn mới từ EU. Chiến lược Dệt may Bền vững và Tuần hoàn (2022) cùng Kế hoạch Hành động Kinh tế Tuần hoàn (CEAP) đặt ra lộ trình nhằm buộc sản phẩm nhập khẩu phải đảm bảo khả năng tái chế, sửa chữa, truy xuất nguồn gốc và tuân thủ các tiêu chí sinh thái vào năm 2030. Các quy định liên quan đến hộ chiếu sản phẩm kỹ thuật số, hạn chế tiêu huỷ hàng tồn và mở rộng trách nhiệm của nhà sản xuất (EPR) dần trở thành tiêu chuẩn bắt buộc.

Các quy định này không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là tín hiệu thị trường — khách hàng châu Âu ngày càng ưu tiên sản phẩm bền vững. Doanh nghiệp Việt cần vừa hiểu luật, vừa nắm bắt xu hướng tiêu dùng để chuyển đổi kịp thời.

Tác động lên chi phí và năng lực của doanh nghiệp

Ngoài ra, cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) và Quy định về Bao bì và Rác thải Bao bì (PPWR) đang mở rộng phạm vi tác động, yêu cầu sản phẩm đáp ứng tiêu chí về lượng phát thải và bao bì bền vững. Dù dệt may chưa bị điều chỉnh trực tiếp, nguyên tắc “trách nhiệm carbon” đã thấm vào chuỗi cung ứng và báo cáo ESG của doanh nghiệp. Việc xây dựng nhà máy đạt chứng nhận xanh được ước tính tốn kém hơn 25–30% so với nhà máy thông thường, gây áp lực lớn cho phần đông doanh nghiệp vừa và nhỏ (chiếm 80% ngành) vốn vẫn phụ thuộc nguyên liệu nhập khẩu, đặc biệt là sợi tổng hợp.

Cơ hội chuyển đổi và giải pháp thực tiễn

Dù gặp nhiều thách thức, ngành dệt may Việt Nam cũng có cơ hội chuyển mình thành nhà cung ứng bền vững. Hội thảo chỉ rõ một số hướng đi thực tiễn: đầu tư sớm vào công nghệ sạch và tự động hóa; đa dạng hóa nguồn nguyên liệu; ứng dụng vật liệu tái chế; xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc và tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu ghi nhãn và bao bì.

Các chính sách trong nước như việc triển khai EPR từ năm 2024 và xây dựng tiêu chuẩn nhãn sinh thái được xem là nền tảng hỗ trợ. Việc kết hợp hành động doanh nghiệp với khung chính sách công sẽ tạo sức bật cho quá trình chuyển đổi.

Hạch toán khí thải — bước khởi đầu cần thiết

Bà Như Trương, chuyên gia tư vấn bền vững tại Nuoa.io, nhấn mạnh: đo lường và hạch toán khí thải nhà kính là bước khởi đầu quan trọng. Thông qua việc đo đạc có hệ thống, doanh nghiệp xác định được nguồn phát thải trọng yếu, từ đó xây dựng chiến lược giảm phát thải, đặt mục tiêu khoa học, phân tích rủi ro liên quan và tham gia các chương trình báo cáo uy tín. Lộ trình đề xuất gồm bốn bước: lập kế hoạch, thực thi, báo cáo và tối ưu hóa — với yêu cầu dữ liệu minh bạch và phối hợp chặt trong chuỗi cung ứng.

Hội thảo cũng trình bày một trường hợp nghiên cứu điển hình: Spectre A/S, minh chứng cho hiệu quả của việc đo lường phát thải khi giúp doanh nghiệp tăng tỷ lệ sử dụng vật liệu tái chế và giảm phát thải logistics.

Hành động sớm nắm vững cơ hội

Thông điệp gửi tới cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, rõ ràng: tính bền vững không còn là lựa chọn mà là điều kiện tiên quyết để tham gia thị trường toàn cầu. Doanh nghiệp hành động sớm sẽ không chỉ tuân thủ quy định mà còn nắm bắt cơ hội dẫn đầu, thu hút đầu tư và khẳng định vai trò của Việt Nam trong chuỗi cung ứng dệt may xanh toàn cầu.

ITPC hy vọng những thông tin và giải pháp được chia sẻ tại hội thảo sẽ là nền tảng để doanh nghiệp chủ động đổi mới, đầu tư vào công nghệ xanh và tái cấu trúc chuỗi cung ứng, cùng hợp tác công-tư để xây dựng TP.HCM thành trung tâm dệt may tuần hoàn tiên phong.